Verlossing en dankbaarheid.
Wie de titel leest, vraagt zich of in de negen preken van William Romaine over Psalm 107 de ellende van de mens niet overgeslagen wordt. Onze Heidelberger Catechismus handelt nadrukkelijk over ellende, verlossing en dankbaarheid. Ik wees mijn belijdeniscatechisanten altijd op deze Psalm om te tonen hoe overal in de Bijbel die drie stukken terugkomen. U zult begrijpen dat ik, lettend op de titel, met enig wantrouwen ben gaan lezen; maar ik ben wat dit punt betreft gerustgesteld. Hij verdoezelt de ellendestaat zeker niet. Soms schrijft hij wel terugziend vanuit de dankbaarheid en lijkt het dat de gemeente de verlossing deelachtig is, maar een andere maal legt hij de nadruk op noodzaak van ellendekennis, omdat men anders geen verlossing nodig heeft en niet tot de dankbaarheid komt. Kortom: de drie stukken komen duidelijk aan de orde, eerst in een verklarend gedeelte in de preek, daarna in een tweede helft, in een uitvoerige toepassing. De stijl van het geschrevene is boeiend. Soms staan er uitschietende gebeden, waarin hij Christus aanroept om hulp voor de toepassing. Ook eindigt iedere preek met een uitgeschreven gebed. Het blijkt wel duidelijk dat Romaine diende in de Anglicaanse Kerk, waar formuliergebeden veel gebruikt werden. Zijn positie was bepaald niet makkelijk, want hij keerde zich fel tegen de heersende verlichtingsfilosofie en de daaraan verbonden optimistische moraal, die beide de verdorvenheid van de menselijke natuur loochenden. Daardoor werd hij van promotiekansen uitgesloten en werd hij beschuldigd van geestdrijverij. Uitvoerig toont hij in zijn inleiding aan dat zijn leer in overeenstemming is met de originele belijdenis van de kerk en dat de modernen er op allerlei wijze van afwijken.
Jammer vind ik dat de vertaler ervoor koos de Engelse Bijbeltest zelf te vertalen. Het is wel begrijpelijk vanwege sommige afwijkingen, maar herkenning geeft hier vertrouwen. Ook jammer is de wijze waarop Romaine nadrukkelijk de vervangingsleer ten aanzien van het Joodse volk aanhangt. Hij ziet dit volk als verworpen en de kerk uit de heidenen als hiervoor in de plaats gesteld. Had hij Romeinen 11 er maar naastgelegd!
Verlossing en dankbaarheid. Een bevindelijke verklaring van Psalm 107, door William Romaine, vertaald door J. Valk. Uitg. Brevier; geb. 192 blz. 19,99.
C.J. Meeuse
Publicaties Ds. C.J. Meeuse 