Reformatieherdenking Zhitomir

2017

Een open deur
Zeventien jaar geleden ging hier een deur open, toen we als deputaatschap voor Israël op een verkenningsreis in Kiev, Simferopol, Odessa, Kiriwograd en Zhitomir verschillende Joods-christelijke gemeenten en voorgangers bezochten, in. In de laatste stad zei de predikant, ds. Arkadiy, tegen me: ´Je doet je werk niet goed.´ Ik vroeg hem waarom en hij zei: Jullie komen hier korte tijd om goed zaad te zaaien, maar je gaat straks weer weg en kijkt er niet meer naar om. Jullie moeten hier blijven.’ We hebben beloofd terug te komen en enkele jaren ben ik er bijzonder met ds. C. Neele, maar ook met andere predikanten regelmatig geweest om seminars te houden over de Heidelbergse Catechismus. Met giften uit Nederland is er bijzonder vakkundig voor betrekkelijk weinig geld een prachtig multifunctioneel kerkgebouw gebouwd, waarin naast de kerkzaal een soepkeuken is en ook kantoorruime, een bibliotheek en slaapgelegenheid voor conferenties. Het is bijzonder hoe de laatste jaren er, met behulp van e-learning, een theologische opleiding voor ambtsdragers, ook uit Simferopol en Novograd, kan worden gegeven met fundamentele begeleiding voor de prediking.

Geestelijke nood
Na de val van het communisme dreigde er in Oekraïne een groot geestelijk vacuüm te ontstaan. Allerlei instituten werden ontmanteld – denk aan de kolchozen – maar er kwam niets voor in de plaats. Idealen kenden veel mensen niet meer en normen en waarden waren voor velen  afwezig. Wel was er de oude gevestigde Oekraïens Orthodoxe Kerk en daarnaast ook de Roomse Kerk, maar die stonden voor een groot deel naast het dagelijks leven. Baptistengemeenten die het meeste van de vervolgingen onder het communisme te lijden hadden, kregen weliswaar meer ruimte, maar de nieuwe samenleving kreeg toch het kenmerk van de Richterentijd: ‘een iegelijk deed wat recht was in zijn ogen.’ Toch probeert de huidige regering de orde te bevorderen en wellicht moeten we de oproep van de president van Oekraïne, Porosjenko, om de Reformatie te gedenken, in dit licht zien. In ieder geval zien we hierin een opmerkelijke bevordering van het protestantisme in een land waar de Oekraïens Orthodoxe Kerk een dominante plaats inneemt.

Grote interesse
De Joods-christelijke gemeente Beit Emet kon de aansporing van de zijde van de overheid niet naast zich neerleggen en in samenwerking met ons deputaatschap is er op 15 augustus jl. in Zhitomir een bijeenkomst belegd om samen met anderen gemeenten die de leer van de reformatie liefhebben, hierbij stil te staan. Er was een goede opkomst en er zijn drie lezingen gehouden. 

Ds. A. Schot  hield een openingsmeditatie over Hebr. 13:7 ‘Gedenkt uw voorgangers’. Daarna verhaalde hij de geschiedenis van Guido de Bres, de opsteller van de NGB, als voorbeeld van het martelaarschap. Ds. D. de Wit sprak over Luther. Zelf mocht ik de lezing houden over ‘de Nieuwe schoonheid voor Christus´ bruid’, die in de Middeleeuwen door allerlei heersende dwalingen vaak als in een donkere kerker verkeerde. Ze kreeg nieuwe schoonheid door de Reformatie. Dit werd verduidelijk door  de weergave van Calvijns leven en werk. In de slotopmerkingen was er aandacht voor de noodzaak om persoonlijk Gods wil en niet de onze te zoeken; voor het belang van goede lectuur voor het godsdienstig leven; voor het belang van het zingen van Psalmen tijdens de eredienst en voor de noodzaak altijd aandacht te geven aan zaken die ook nu reformatie behoeven. Als voorbeeld is genoemd het lezen van de Bijbel na de maaltijd. Aan de hand van het leven van genoemde reformatoren kon dicht aan het hart gelegd worden de noodzaak van de waarachtige wedergeboorte en de Schriftuurlijke (sola Scriptura!) weg die de Heere met Zijn kinderen gaat. 

Blijvend reformeren
Na de Reformatieherdenking was er een vriendschapsmaaltijd en ’s avonds werd aandachtig geluisterd toen ds. D. de Wit sprak over Romeinen 1:16 en 17, de woorden waar Luther zoveel licht over kreeg. 

Ons voorstel om jaarlijks een conferentie te beleggen voor ontmoeting en bezinning op reformatie werd overgenomen. Zo zal het gebruik van het kerkgebouw nog beter tot zijn recht komen, want bij de bouw is ook aan het houden van conferenties gedacht. Ook hier mag praktijk zijn wat de Nadere Reformatie leerde: Ecclesia reformata semper reformanda est: de kerk der reformatie moet steeds gereformeerd worden. 

Ds. C.J. Meeuse